ads

17 Ekim 2011 Pazartesi

Siyasi Partiler Kanunu,siyasi haklar nelerdir?


Siyasi Partiler Kanunu

Kanun Numarası : 2820
Kabul Tarihi : 22/4/1983
Yayımlandığı R. Gazete: Tarih: 24/4/1983 Sayı: 18027
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 290
*
* *

Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı"
Cilt: 1 Sayfa: 1217
*
* *

BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar

Amaç:

Madde 1 - Bu Kanunun amacı, siyasi partilerle ilgili esasları düzenlemektir.

Kapsam:

Madde 2 - Bu Kanun, siyasi partilerin kurulmaları, teşkilatlanmaları, faali-
yetleri, görev, yetki ve sorumlulukları, gelir ve giderleri, denetlenmeleri, ka-
panma ve kapatılmalarıyla ilgili hükümleri kapsar.

Tanım:

Madde 3 - Siyasi partiler, Anayasa ve kanunlara uygun olarak; milletvekili
ve mahalli idareler seçimleri yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen görüş-
leri doğrultusunda çalışmaları ve açık propagandaları ile milli iradenin oluşma-
sını sağlayarak demokratik bir Devlet ve toplum düzeni içinde ülkenin çağdaş me-
deniyet seviyesine ulaşması amacını güden ve ülke çapında faaliyet göstermek
üzere teşkilatlanan tüzelkişiliğe sahip kuruluşlardır.

Siyasi partilerin vazgeçilmezliği ve niteliği:

Madde 4 - Siyasi partiler, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurları-
dır. Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı olarak çalışırlar.
Siyasi partilerin kuruluşu, organlarının seçimi, işleyişi, faaliyetleri ve
kararları Anayasada nitelikleri belirtilen demokrasi esaslarına aykırı olamaz.

Siyasi parti kurma hakkı:

Madde 5 - Vatandaşlar siyasi parti kurma hakkına sahiptirler.
Siyasi partiler, Anayasa ve kanunlar çerçevesinde, önceden izin almaksızın
serbestçe kurulurlar.

Siyasi parti kurma hakkı, Anayasanın başlangıç kısmında belirtilen temel il-
kelere aykırı olarak ve Türk Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü-
nü bozmak, Devletin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve
hürriyetleri yok etmek, Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini
veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak ve-
ya dil, ırk, din, mezhep ayırımı veya bölge farklılığı yaratmak veya sair her-
hangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere veya herhangi bir diktatörlük türüne da-
yanan bir devlet düzeni kurmak amacıyla kullanılamaz.

Üye olma ve üyelikten çekilme hakkı:

Madde 6 - Her Türk vatandaşı, kanunda ve parti tüzüğünde gösterilen şartlara
ve usullere göre siyasi partilere üye olma ve dilediği anda üyelikten çekilme
hakkına sahiptir.
Kimse, aynı zamanda birden fazla siyasi partinin üyesi olamaz, aksi halde
üyelik sıfatı bu siyasi partilerin hepsinde birden sona ermiş sayılır.
Kimse, bir partinin birden fazla teşkilat birimine üye kaydolamaz, aksi hal-
de son kayıt tarihinden önce yapılmış olan üyelik kayıtları geçersizdir.

Siyasi partilerin teşkilatı:

Madde 7 - (Değişik: 21/5/1987-3370/1 md.)
Siyasi partilerin teşkilatı; merkez organları ile il, ilçe ve belde teşki-
latlarından; Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubu ile il genel meclisi ve belediye
meclisi gruplarından ibarettir.
Belde teşkilatı il ve ilçe merkezleri dışında belediye teşkilatı olan yer-
lerde kurulur.
Belde teşkilatları ilçe başkanlığına bağlıdır. Bu teşkilatların seçim tarzı,
kuruluş ve faaliyet şekil ve şartları, üye sayısı, il ve ilçe teşkilatlarıyla
münasebetleri siyasi partilerin tüzüklerinde gösterilir.
Şu kadar ki, belde teşkilatının üye sayısı üçten az olamaz.
Siyasi partiler, yukarıdaki fıkralarda belirtilenler dışında herhangi bir
yerde ve herhangi bir ad altında teşkilat kuramazlar.

İKİNCİ KISIM
Siyasi Partilerin Teşkilatlanması

BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş

Partilerin kurulması:

Madde 8 - Siyasi partiler, milletvekili seçilme yeterliğine sahip en az otuz
Türk vatandaşı tarafından kurulur.
Siyasi partilerin genel merkezi Ankara'da bulunur.
Siyasi partiler, aşağıda belirtilen bildiri ve belgelerin, İçişleri Bakanlı-
ğına verilmesiyle tüzelkişilik kazanırlar.
Bildiride, kurulacak siyasi partinin adı, genel merkez adresi, kurucuların
adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, öğrenim durumları, meslek veya sanatlarıyla
ikametgahlarının belirtilmesi ve bu bildirinin bütün kurucular tarafından imza-
lanması ve bildiriye beşer adet olmak üzere kurucuların nüfus kayıt örnekleri,
adli sicil belgeleri ve kurucuların ayrı ayrı düzenledikleri siyasi parti kuru-
cusu olabilme şartlarını taşıdıklarını belirten imzalı beyannameler ile kurucu-
lar tarafından imzalanmış parti tüzüğü ve programının eklenmesi şarttır.







Bilgi ve belgelerin alındığı anda, İçişleri Bakanlığınca bir alındı belgesi
verilir.
İçişleri Bakanlığı, kuruluş bildirisi ve alındı belgesinin onaylı birer ör-
neği ile bildiri eklerinin birer takımını üç gün içinde Cumhuriyet Başsavcılığı
ile Anayasa Mahkemesine gönderir.

Cumhuriyet Başsavcılığının partilerin kuruluşunu denetlemesi:

Madde 9 - Cumhuriyet Başsavcılığı kurulan partilerin tüzük ve programlarının
ve kurucuların hukuki durumlarının Anayasa ve kanun hükümlerine uygunluğunu ve
belgelerinin tamam olup olmadığını, kuruluşlarını takiben öncelikle ve ivedilik-
le inceler. Tespit ettiği noksanlıkların giderilmesini, lüzum göreceği ek bilgi
ve belgelerin gönderilmesini yazıyla ister. Bu yazının tebliği tarihinden başla-
yarak otuz gün içinde noksanlık giderilmediği veya istenen ek bilgi ve belgeler
gönderilmediği takdirde,siyasi partilerin kapatılmasına dair hükümler uygulanır.

Siyasi parti sicili:

Madde 10 - Cumhuriyet Başsavcılığınca her siyasi parti için bir sicil dosya-
sı tutulur.
Bu sicil dosyasında:
a) Kuruluş bildirisi ve ekleri;
b) (Değişik: 21/5/1987-3370/2 md.) Merkez organları ile, teşkilat kurdukları
il, ilçe ve beldeleri, bunların organlarında görev alanların adlarını, soyadla-
rını, doğum yer ve tarihlerini, meslek veya sanatlarını ve ikametgahlarını gös-
terir onaylı listeleri,
c) Partinin faaliyetlerini düzenleyen her türlü yönetmelikler ve diğer ya-
yınları,
d) Partiye kayıtlı üyelerin, ilçelere göre (b) bendindeki bilgileri içeren
listeleri,
Bulunur.
Cumhuriyet Başsavcılığınca istenilen sicille ilgili diğer bilgi ve belgeler
de bu dosyaya konulur.
Siyasi partiler, (b) ve (c) bentlerindeki bilgi ve belgeler ile bunlarda ve
parti tüzük ve programlarında yapılan değişiklikleri, yayın veya değişiklik ta-
rihinden itibaren onbeş gün içinde; (d) bendindeki listeler ile bunlarla ilgili
değişiklikleri ise, altı ayda bir Cumhuriyet Başsavcılığına gönderirler.
Siyasi partilerin kapatılmaları veya kapanmaları sicillerine işlenir.
Bu sicil herkese açıktır. Soruşturma ile ilgili bilgilerin gizliliğine iliş-
kin hükümler saklıdır.
(Ek:31/3/1988 - 3420/2. md.) Siyasi Partilerin bu Kanuna göre yapacakları
kongre delege seçimlerinde ve ön seçimlerde (b) ve (d) bentleri gereğince Cum-
huriyet Başsavcılığına bildirilmiş üye listeleri esas alınır.
(Ek:31/3/1988 - 3420/2. md.) Cumhuriyet Başsavcılığı, üye listelerinin
düzenlenmesi, yazımı, bunların ilçe seçim kurullarına gönderilmesi ve buna ait
işlerde 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Ka-
nunun 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki esaslar dairesinde personel görev-
lendirebileceği gibi, bu işlerin yürütülmesinde kamu kurum ve kuruluşlarına ait
teknik araçlardan da yararlanabilir. Görevlendirileceklere 298 sayılı Seçimlerin
Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 182 nci maddesine göre üc-
ret ödenir. Bu ücretler ile hizmetin ifası için gerekli ödenek Genel Bütçeden
ödenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Üyelik
Siyasi partilere üye olma:

Madde 11 - Yirmibir yaşını dolduran, medeni ve siyasi hakları kullanma
ehliyetine sahip bulunan her Türk vatandaşı bir siyasi partiye üye olabilir.
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)


Ancak;
a) Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim
kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve
kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından
işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, özel kanunla veya özel kanunun
verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş bankaların ve teşekküllerin yönetim ve de-
netim işlerinde çalışanlar ile aylıklı ve yevmiyeli memurları ve kamu yararına
çalışan derneklerden özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış
olanların merkez kurullarında görev alanlar, öğrenciler ve Silahlı Kuvvetler
mensupları, siyasi partilere giremezler,
b) 1 - Kamu hizmetlerinden yasaklılar,
2 - Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve
istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım sa-
tımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle
mahküm olanlar,
3 - Herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlar hariç üç yıl
veya daha fazla hapis cezasına mahküm olanlar,
4 - Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının birinci babında yazılı suçlardan
veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahküm olanlar,
5 - Türk Ceza Kanununun 512 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı halka
sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça
tahrik etme suçlarından mahküm olanlar,
6 - Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra-
larında yazılı eylemlerle aynı Kanunun 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçün-
cü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaç-
larla işlemekten mahküm olanlar,
Siyasi partilere üye olamazlar ve üye kaydedilemezler.

Üyeliğe kabul şartları:

Madde 12 - Siyasi parti üyesi olmaya kanuna göre engel hali bulunmayanların,
üyeliğe kabul şartları parti tüzüklerinde gösterilir. Tüzükte üyelik için başvu-
ranlar arasında dil, ırk, cinsiyet, din, mezhep, aile, zümre sınıf ve meslek
farkı gözeten hükümler bulunamaz.
Siyasi partiler üye olma istemlerini sebep göstermeksizin de reddedebilir-
ler. Ancak, üyeliğe kaydını isteyenin, istemini reddeden teşkilatın bir üst ka-
demesine, parti tüzüğünde gösterilen şekilde itiraz hakkı vardır. İtiraz üzerine
verilen karar kesindir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Merkez Teşkilatı

Partilerin genel merkez teşkilatı:

Madde 13 - (Değişik: 21/5/1987-3370/3 md.)
Siyasi partilerin merkez organları büyük kongre, genel başkan ile diğer ka-
rar, yönetim, icra ve disiplin organlarından ibarettir. Bu organların isimleri
ve üye sayıları tüzüklerinde gösterilir.
Parti tüzüğünde, partinin gayesine uygun olarak, danışma ve araştırma amaçlı
ihtiyari kurullar da teşkil olunabilir.
İhtiyari kurulların görev ve yetkileri ile üyelerinin sayısı ve seçilme
usulleri tüzüklerinde gösterilir.

Büyük kongre:

Madde 14 - Siyasi partinin en yüksek organı büyük kongredir.
Büyük kongre, seçilmiş üyeler ile tabii üyelerden oluşur.
Seçilmiş üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının iki katından
fazla olmamak kaydıyla,parti tüzüğünde gösterilen şekilde ve sayıda il kongrele-



rince seçilen delegelerdir. Tabii üyeler; parti genel başkanı, merkez karar ve
yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu üyeleri ve partinin üyesi olan bakan-
lar ve milletvekilleridir.
Taşıdıkları sıfat dolayısıyla büyük kongre üyesi olan kimseler, ayrıca il
kongrelerince delege olarak seçilemezler.
Parti genel başkanını, partinin merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez
disiplin kurulu üyelerini gizli oyla seçmek; partinin tüzük ve programında deği-
şiklik yapmak; partinin gelir - gider kesinhesabını kabul ve merkez karar ve yö-
netim kurulunu ibra etmek veya kesinhesabı reddetmek; kanunlar, parti tüzük ve
parti programı çerçevesinde toplumu ve Devleti ilgilendiren konularla kamu faa-
liyetleri ve parti politikası hakkında genel nitelikte olmak şartıyla temenni
kararları veya bağlayıcı kararlar almak; kanunun veya parti tüzüğünün gösterdiği
sair hususları karara bağlamak; partinin kapanmasına veya başka bir partiyle
birleşmesine ve böylece hukuki varlığı sona erecek partinin mallarının tasfiye
veya intikal şekline dair kararlar vermek, büyük kongrenin yetkilerindendir.
(Değişik:28/3/1986-3270/3 md.) Büyük kongre parti tüzüğünün göstereceği sü-
reler içerisinde toplanır. Bu süre iki yıldan az üç yıldan fazla olamaz. Olağan-
üstü toplantılar, genel başkanın veya merkez karar ve yönetim kurulunun lüzum
göstermesi veya büyük kongre üyelerinin en az beşte birinin yazılı istemi üze-
rine yapılır.
(Değişik:21/5/1987-3370/4 md.)Parti kurucuları seçilmiş delegelerin % 15'in-
den fazla olmamak kaydıyla, parti üyelikleri devam ettiği müddetçe, ilk büyük
kongre dahil büyük kongrenin tabii üyesidirler. Parti kurucuları seçilmiş dele-
genin % 15'inden fazla ise tabii delegelerin kurucular arasından nasıl seçilece-
ği siyasi partilerin tüzüklerinde gösterilir. Parti kurucuları ilk büyük kongre-
yi, partinin tüzelkişilik kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zo-
rundadırlar.
Büyük kongre ilk toplantısını yapıncaya kadar, bu kongrenin yetkilerini ku-
rucular kurulu kullanır. Partinin genel başkanı ile yaş kaydı aranmaksızın kuru-
culuk şartlarını haiz merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu
üyeleri ve milletvekilleri, bu kurulun tabii üyeleridir.
Büyük kongrenin toplantı yeter sayısı, büyük kongre üye tamsayısının salt
çoğunluğudur. İlk çağrı üzerine yapılan toplantıda toplantı yeter sayısı buluna-
mıyorsa, ikinci çağrı üzerine yapılacak toplantıda toplantı yeter sayısı aran-
maz. Büyük kongrenin karar yeter sayısı, kanunda veya parti tüzüğünde daha büyük
bir sayı gösterilmediği hallerde, hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur.
Parti tüzük ve programında değişiklik yapılmasına ilişkin olan veya parti
politikasını ilgilendiren konularda karar alınmasına dair teklifleri karara
bağlamak için, bunların genel başkan, merkez karar ve yönetim kurulu veya büyük
kongre üyelerinin en az yirmide biri tarafından ileri sürülmüş olması gerekir.
Kanunlar, parti tüzük ve parti programı çerçevesinde toplumu ve Devleti ilgilen-
diren konularla kamu faaliyetleri konularında karar alınmasına dair teklifleri
karara bağlamak için bu tekliflerin büyük kongrede hazır bulunan üyelerin üçte
biri tarafından yapılmış olması şarttır. Bu teklifler, büyük kongrece seçilecek
bir komisyonda görüşüldükten sonra, komisyon raporuyla birlikte incelenir ve
karara bağlanır.


Genel başkan:

Madde 15 - Parti genel başkanı, büyük kongrece gizli oyla ve üye tamsayısı-
nın salt çoğunluğu ile seçilir. İlk iki oylamada sonuç alınamazsa, üçüncü oyla-
mada en çok oy alan seçilmiş sayılır.

KANUNLAR, TEMMUZ 1990 (Ek - 6)

(Değişik:28/3/1986 - 3270/4 md.) Genel başkan en çok üç yıl için seçilir.
(Mülga: 17/5/1990 - 3648/1 md.)
Partiyi temsil yetkisi genel başkana aittir. Kanunlardaki özel hükümler sak-
lı kalmak kaydı ile parti adına dava açma ve davada husumet yetkisi, genel baş-
kana veya ona izafeten bu yetkileri kullanmak üzere parti tüzüğünün göstereceği
parti mercilerine aittir.
Parti genel başkanı, merkez karar ve yönetim kurulunun tabii başkanıdır.
Parti tüzüğü, genel başkana görevinin yerine getirilmesinde ve yetkilerinin
kullanılmasında yardımcılık etmek üzere genel başkan yardımcısı ve genel sekre-
ter adlarıyla gerekli gördüğü sayıda yardımcılar öngörebilir. Bunların ne suret-
le seçileceği, görev ve yetkileri parti tüzüğünde gösterilir.
Genel başkanlığın herhangi bir sebeple boşalması halinde, büyük kongre top-
lanıncaya kadar, merkez karar ve yönetim kurulu partiyi temsil yetkisini kendi
içinden seçeceği bir üyeye tevdi eder ve en geç kırkbeş gün içerisinde büyük
kongreyi toplantıya çağırır.

Merkez karar, yönetim ve icra organları:

Madde 16 - (Değişik: 21/5/1987 - 3370/5 md.)
Siyasi partilerin merkez karar, yönetim ve icra organları parti tüzüğünde
belirtilen isim, şekil ve sayıda kurulur. Büyük Kongrece seçilecek merkez organ-
larının herbirinin üye sayısı 15'den az olamaz.
Bu organlar iki büyük kongre arasında, parti tüzük ve programına ve büyük
kongre kararlarına uymak şartıyla, partiyi ilgilendiren hususlarda karar
almak ve alınan kararları uygulamak yetkisine sahiptirler.
Merkez karar organı, zorunlu sebepler dolayısıyla büyük kongrenin toplanama-
dığı hallerde, partinin hukuki varlığına son verilmesi ve tüzük ve programının
değiştirilmesi dışındaki bütün kararları alabilir.
Parti işlerini düzenleyen parti iç yönetmelikleri merkez karar organı tara-
fından yapılır.
Merkez karar ve yönetim organlarının üyeleri büyük kongrece seçilir. Diğer
merkez organlarının seçim usul ve esasları parti tüzüğünde belirtilir. Parti
genel başkanı merkez karar, yönetim ve icra organlarının herbirinin de başkanlı-
ğını yapar. Büyük kongrece seçilen merkez organlarının herbirinin üyeleri büyük
kongrenin ve büyük kongre yetkilerini kullanan kurucular kurulunun tabii üyele-
ridir.
Organların toplanma ve çalışma usulleri, görev ve yetkileri, birbirleriyle
münasebetleri parti tüzüğünde gösterilir.

Merkez disiplin kurulu:

Madde 17 - Siyasi partinin merkez disiplin kurulu, bu Kanunda ve parti tüzü-
ğünde gösterilen şekilde kurulur. Bu kurulun üye sayısı yediden az olamaz.

Küçük kongre:

Madde 18 - (Mülga: 21/5/1987 - 3370/9 md.)

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İl ve İlçe Teşkilatı

İl teşkilatı:

Madde 19 - Siyasi partilerin il teşkilatı; il kongresi, il başkanı, il yöne-
tim kurulu ve il disiplin kurulundan oluşur.

İl kongresi, sayısı altıyüzden fazla olmamak üzere, parti tüzüğüne göre ilçe
kongrelerince seçilen delegelerden oluşur. 0 ilin partili milletvekilleri ile
yönetim ve disiplin kurulları başkan ve üyeleri, il kongresinin tabii üyeleri-
dir. Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri de kongreye katılma hakkına sahip-
tirler. Ancak geçici il yönetim kurulu başkanı ve üyelerinden delege sıfatı ol-
mayanların kongrede oy kullanma hakları yoktur.
(Değişik:23/5/1987-3377/11 md.) İl kongresi, büyük kongrenin yapılmasına en-
gel olmayacak şekilde parti tüzüğünde gösterilen süreler içinde toplanır.
(Değişik: 21/5/1987-3370/6 md.) İl yönetim kurulu, parti tüzüğünün göstere-
ceği sayıda üyeden oluşur. Bu sayı 7'den az olamaz.
İl başkanı ile il yönetim kurulu il kongresince seçilir. İl başkanı ile yö-
netim kurulunun, seçim şekli ve merkez karar ve yönetim kurulunca hangi hallerde
ve nasıl işten el çektirileceği ve geçici yönetim kurulunun nasıl oluşturulacağı
parti tüzüğünde gösterilir. El çektirme kararı, 101 inci maddenin (d - 1) ben-
dinde gösterilen haller dışında, yetkili kurulların üye tamsayısının üçte iki
çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el çektirme kararının il yönetim kuruluna
bildirilmesinden itibaren kırkbeş gün içinde il kongresi toplanarak yeni il yö-
netim kurulunu seçer. Bu süre içerisinde il kongresi için yeni delegeler seçil-
miş değilse, kongre eski delegelerle toplanır.
(Değişik:28/3/1986 - 3270/5 md.) İl başkanı en çok üç yıl için seçilir.
(Mülga: 17/5/1990 - 3648/1 md.)
İl teşkilatında bir il disiplin kurulu bulunur. İl disiplin kurulunun üye
sayısı ve bu üyelerde aranacak nitelikler parti tüzüğünde belirtilir.
Bu maddede yazılı kurulların; görev ve yetkileriyle yedek üyelerinin sayısı,
nasıl seçileceği ve ne suretle göreve çağrılacağı parti tüzüğünde açıklanır.

İlçe teşkilatı:

Madde 20 -
(Değişik:31/3/1988 - 3420/3.md.) Siyasi partilerin ilçe teşkilatı, ilçe
kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve belde teşkilatından meydana ge-
lir. Parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulu teşkili de öngörülebilir. Bir ilçede
teşkilatlanma, ilçe sınırları içerisindeki beldelerin en az yarısında teşkilat
kurmayı gerektirir. Belde sayısı üç veya daha az ise beldenin sadece birinde
teşkilat kurulmuş olması yeterlidir.
(Değişik:31/3/1988 - 3420/3.md.) İlçe kongresi, ilçe ve çevresindeki köy ve
mahallelerde partinin son genel seçimde aldığı oy sayısına göre, seçime katılma-
mış partilerde ise üye sayısına göre, bu Kanunun 10 uncu maddesinde gösterilen
siyasi partiler sicilinde kayıtlı ilgili parti üyelerinin seçtikleri, sayısı
400'ü aşmayan delegelerden oluşur. İlçe yönetim kurulu ve varsa ilçe disiplin
kurulu başkan ve üyeleri ilçe kongresinin tabii üyeleridir. Geçici ilçe yönetim
kurulu başkan ve üyeleri de kongreye katılma hakkına sahiptir. Ancak geçici ilçe
yönetim kurulu başkan ve üyelerinden delege sıfatı olmayanların kongrede oy kul-
lanma hakkı yoktur.
(Değişik: 28/3/1986-3270/6 md.) Delege seçimleri; köy ve mahallelerde parti-
nin bu yerlerde son genel seçimde aldığı oy miktarı, seçime katılmamış partiler-
de ise üye sayısı esas alınmak suretiyle bu yerlere verilecek kontenjanlara göre
yapılır. Köy ve mahallelerdeki üye sayısı delege kontenjanı verilmesini gerekti-
ren nispetin altında ise bu durumdaki köy ve mahallelerin diğer köy ve mahalle-
lerle birleştirilerek delege seçilmesi mümkündür.
Yapılan delege seçimleri bir tutanakla tespit edilerek, tutanak parti ilçe
başkanlığına gönderilir.

KANUNLAR, TEMMUZ 1990 (Ek - 6)

Parti tüzüğünde, münhasıran delege seçimi işlemlerini yürütmek üzere köy ve-
ya mahallelerdeki üyelerden birinin görevlendirilmesi öngörülebilir.
Delege seçimiyle ilgili diğer hususlar parti tüzüğünde gösterilir.
(Değişik: 23/5/1987-3377/12 md.) İlçe kongresi, il kongresinin yapılmasına
engel olmayacak şekilde parti tüzüğünde gösterilen süreler içinde toplanır.
(Değişik: 21/5/1987 - 3370/7 md.) İlçe yönetim kurulu, parti tüzüğünün gös-
tereceği sayıda üyeden oluşur. Bu sayı 5'ten az olamaz.
İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulu ilçe kongresince seçilir. İlçe başkanı
ile ilçe yönetim kurulunun; seçim şekli ve il yönetim kurulunca veya merkez ka-
rar ve yönetim kurulunca hangi hallerde ve nasıl işten el çektirileceği ve geçi-
ci yönetim kurulunun nasıl oluşturulacağı parti tüzüğünde gösterilir. El çektir-
me kararı 101 inci maddenin (d-1) bendinde gösterilen haller dışında yetkili
kurulların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el
çektirme kararının ilçe yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren otuz gün
içinde ilçe kongresi toplanarak yeni ilçe yönetim kurulunu seçer. Bu süre içeri-
sinde ilçe kongresi için yeni delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegeler-
le toplanır.
(Değişik:28/3/1986 - 3270/6 md.) İlçe başkanı en çok üç yıl için seçilir.
(Mülga:17/5/1990 - 3648/1 md.)
Bu maddede yazılı kurulların görev ve yetkileri ile yedek üyelerinin sayısı
ve ne suretle göreve çağrılacağı parti tüzüğünde gösterilir.
Siyasi partilerin, illerin merkez ilçelerinde teşkilat kurmaları hususunda
ilçe teşkilatına ilişkin hükümler uygulanır.

Seçimlerin yapılması:

Madde 21 - Siyasi partilerin genel merkez, il ve ilçe organları seçimleri
ile il kongresi ve büyük kongre delegelerinin seçimleri, yargı gözetimi altında
gizli oy ve açık tasnif esasına göre aşağıdaki şekilde yapılır.
Seçim yapılacak büyük kongreyle il ve ilçe kongrelerinin toplantılarından en
az onbeş gün önce, kongreye katılacak parti üyelerini belirleyen listeler, büyük
kongreyle il kongreleri için Yüksek Seçim kurulunun önceden belirleyeceği seçim
kurulu başkanına, ilçe kongreleri için o yer ilçe seçim kurulu başkanına ilçede
birden fazla ilçe seçim kurulunun bulunması halinde birinci ilçe seçim kurulu
başkanına iki nüsha olarak verilir. Ayrıca toplantının gündemi, yeri, günü,
saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin
hususlar da bildirilir.
Seçim kurulu başkanı, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip
incelemek suretiyle varsa noksanları tamamlattırdıktan sonra seçime katılacakla-
rı belirleyen liste ile yukarıdaki fıkrada belirtilen diğer hususları onaylar.
Onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar kongrenin toplantı tari-
hinden yedi gün önce siyasi partinin ilgili teşkilatının bulunduğu binada asıl-
mak suretiyle ilan edilir. İlan süresi üç gündür.
İlan süresi içinde, listeye yapılacak itirazlar hakim tarafından incelenir
ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen
listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar, hakim tarafından onaylanarak si-
yasi partinin ilgili teşkilatına gönderilir.













(Değişik: 28/3/1986 - 3270/7 md.) Kongrelerde yapılacak seçimler ilgili se-
çim kurulunun gözetimi ve denetiminde yapılır. Bu seçimlerin usul ve şekilleri
ile seçimlerde kullanılacak oy pusulası ve listelerin tanzim tarzı siyasi parti-
lerin tüzük ve kongre yönetmelikleri ile düzenlenir.
(Değişik: 28/3/1986-3270/7 md.) Seçim kurulu başkanı, bir başkan ile iki
üyeden oluşan yeteri kadar seçim sandık kurulu oluşturur. Sandık kurulu başkanı
ile bir üyesi memurlar, diğer üyesi de aday olmayan parti üyeleri arasından se-
çilir. Ayrıca her sandık için aynı şekilde üçer yedek üye de belirlenir. Seçim
sandık kurulu başkanının yokluğunda, kurula memur üye başkanlık eder.
Seçim sandık kurulu, kanunun ve parti tüzüğünün öngördüğü esaslara göre se-
çimlerin yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup, bu görevleri
seçim ve tasnif işleri bitinceye kadar aralıksız olarak devam eder.
(Değişik:31/10/1990-3673/1 md.) Listede adı yazılı bulunmayanlar oy kullana-
mazlar. Oylar, oy verenin nüfus hüviyet cüzdanı veya resimli üyelik kimlik kartı
veya kimlik tespiti amacıyla düzenlenmiş resmi belge ile ispat edilmesinden ve
listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar, oy
verme sırasında sandık kurulu başkanınca verilen, seçim kurulu başkanınca mühür-
lenmiş ve adayları gösterir listelerin tüzük ve kongre yönetmeliklerinde göste-
rilen usule uygun bir şekilde işleme tabi tutularak sandığa atılması suretiyle
kullanılır. Oy kullanma ve oyların muteberlik şekil ve şartları siyasi partile-
rin tüzük ve kongre yönetmelikleri ile düzenlenir.
Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip, seçim san-
dık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanakların bir örneği seçim
yerinde asılmak suretiyle ilan edilir. Kullanılan oylar ve diğer belgeler, tuta-
nağın bir örneği ile birlikte üç ay süre ile saklanmak üzere seçim kurulu baş-
kanlığına verilir.
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden
itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar hakim tarafından
aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
Hakim, seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykı-
rı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde bir aydan az ve
iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileneceği tarihi
tespit ederek ilgili siyasi partiye bildirir. Belirlenen günde yalnız seçim ya-
pılır ve seçim işlemleri bu madde ile kanunun öngördüğü diğer hükümlere uygun
olarak yürütülür.
İlçe seçim kurulu başkanı ve seçim sandık kurulu başkanı ile üyelerine, "Se-
çimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun" da belirtilen esas-
lara göre Genel Bütçeden ücret ödenir.
Seçimler sırasında sandık kurulu başkan ve üyelerine karşı işlenen suçlar.
Devlet memurlarına karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM
Türkiye Büyük Millet Meclisi Siyasi Parti Grupları

Grup kurma:

Madde 22 - En az yirmi milletvekiline sahip siyasi partiler, Türkiye Büyük
Millet Meclisinde grup kurabilirler.
Bir siyasi partinin grup kurduğu, o partinin genel başkanlığı tarafından
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yazıyla bildirilir.

Grup iç yönetmeliği:

Madde 23 - Grup içyönetmeliği, grubun kurulduğunun bildirildiği tarihten
itibaren onbeş gün içinde, grubu oluşturan milletvekilleri tarafından hazırla-
nır. Bu

KANUNLAR, ŞUBAT 1991 (Ek - 7)



içyönetmeliğin, milletvekillerinin salt çoğunluğu tarafından kabul edilmesi zo-
runludur. Bu şekilde hazırlanan içyönetmelik, Türkiye Büyük Millet Meclisi Baş-
kanlığına gönderilir.
Grup içyönetmeliğine, parti tüzük ve programına aykırı hükümler konulamaz.

Grup genel kurulu:

Madde 24 - Bir siyasi partinin grup genel kurulu, o partinin milletvekille-
rinden oluşur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve başkanvekilleri, üyesi bulundukları
siyasi partinin ve parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine
katılamazlar. Ancak, yeniden milletvekili adayı olmaya ilişkin faaliyetleri
bu hükmün dışındadır.

Grup yönetim ve disiplin kurulları:

Madde 25 - Her siyasi parti grubunda; kuruluşu, görev ve yetkileri grup
içyönetmeliğinde belirtilen birer yönetim ve disiplin kurulu bulunur.
Grup disiplin kurulunun, hangi hallerde merkez disiplin kurulu ile bir arada
çalışacağı, parti tüzüğünde gösterilir.

Devamı Ve tamamı İÇİN

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

ads2